Aanpak van langdurige financiële stress bij Huiselijk geweld: Stress Sensitief Werken

Langdurige stress heeft grote gevolgen voor onder andere de hersenen. Men vergeet afspraken, kan beloften niet nakomen, geeft sneller op, is weinig flexibel en sneller boos. Niet alleen schuldhulpverleners komen het vaak tegen, de professionals in de aanpak Huiselijk Geweld ook. We weten dat bij ongeveer 47% van de gezinnen, waarbij sprake is van huiselijk geweld en/of kindermishandeling, sprake is van armoede en schulden. Het niet nakomen van afspraken, het nauwelijks flexibel zijn en sneller boos worden komt meestal niet voort uit onwil, maar uit onmacht.
Vaak maakt een professional een plan van aanpak op alle leefgebieden en komt met de cliënten tot een hulpvraag voor het op orde krijgen van onder andere financiën. In de aanpak die volgt op de financiële zorgen, wordt dan “los” een professional of vrijwilliger ingeschakeld. En in de complexe zaken gaan ze op zoek naar professionele (veelal gemeentelijke) dienstverlening op dat gebied met die risicofactor van geldzorgen “aan de slag” gaat.
Op deze manier raakt extra hulp wel betrokken, maar is geen onderdeel van een integraal plan van aanpak. En in het plan van aanpak wordt geen rekening gehouden met de effecten van langdurige financiële stress.

In het programma GHNT is opgemerkt dat de hulp multidisciplinair moet te zijn. Binnen gefaseerd werken aan veiligheid, wordt na het realiseren van directe veiligheid ingezoomd op risicofactoren die een rol spelen bij het terugkerend geweld om duurzame/stabiele veiligheid te kunnen realiseren. In dit project lag de specifieke focus dus op risicofactoren veroorzaakt door financiële(stress), armoede en schulden

Professionals in de aanpak Huiselijk Geweld hebben op twee manieren te maken met de risicofactor financiële problemen, te weten:

1. In het plan van aanpak om het geweld te stoppen moet rekening worden gehouden met de gevolgen van het langdurig leven met financiële stress. Wat betekent dat voor de kansen/ haalbaarheid van de veiligheidsafspraken die worden gemaakt?
2. In een aanpak van Huiselijk Geweld hoort kennis en kunde over het op de juiste manier toevoegen van expertise voor cliënten die kampen met financiële stress. Het kan gaan om vrijwillige begeleiders, bewindvoerders of klantbegeleiders van een financiële dienstverlening bij de gemeente. De professional moet de weg kennen in de wereld van financiële dienstverlening. Deze dienstverlening, als de technische oplossing voor de problematische schulden, moet bereikt worden.

Binnen het project is gekozen om vanuit twee sporen de aanpak van Huiselijk Geweld te versterken:

1. Professionals die zich focussen op de veiligheid en de aanpak van huiselijk geweld bewust maken van de invloed van langdurige stress. En hen in staat stellen om in de omgang met hun cliënten daar beter mee om te kunnen aan.
2. Expertise in de (lokale)teams toe te voegen op het gebied van financiële dienstverlening, zodat de risicofactor van financiële problemen, waaronder vaak ook schulden, kan worden aangepakt.

Methode stress sensitief werken
In het project is, volgens de methodiek van stress sensitief werken, op drie niveaus gewerkt: Bewust maken, Informeren en Transformeren.

1. Professionals zijn bewust hoe chronische stress doorwerkt op gedrag binnen de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling (Bewust gemaakt).
2. Professionals weten hoe chronische stress doorwerkt en beheersen daarop afgestemde coaching vaardigheden. In beleidsstukken is uitgewerkt welke stress sensitieve elementen ingezet worden om de verschillende vraagstukken of problemen op te pakken. (Geïnformeerd)
3. Professionals weten hoe chronische stress doorwerkt, beheersen in ieder geval daarop afgestemde coaching vaardigheden en verkennen met cliënten wat hun lange termijn wensen en –belangen zijn. In de beleidstukken is dit ook uitgewerkt. (Getransformeerd)

Er zijn professionals uit vijf gemeenten en zes partnerorganisaties betrokken geweest. Zij hebben binnen hun organisaties en soms met elkaar activiteiten ondernomen die bijdragen aan een verhoogde bewustwording onder professionals om te zien welk effect het hebben van chronische (geld)stress heeft.

In de trainingen van stress sensitief werken verzorgd door Social Force leerden en leren professionals hoe chronische stress doorwerkt op gedrag. Ook leren professionals hoe zij coaching vaardigheden in kunnen zetten om effectieve ondersteuning te bieden waarin nadrukkelijk rekening wordt gehouden met de effecten van chronische stress op mensen.
Er zijn/worden binnen dit project ongeveer 70 professionals getraind in de methode van stress sensitief werken (looptijd trainingen Q4 2022 – Q1 2023). 

Vervolg
Het project financiële stress bij de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling is afgerond. Een aantal adviezen vanuit de eindrapportage worden meegenomen in het lopende project Versterken lokale teams. Daarnaast wordt vanuit de regiovisie bekeken hoe alle directeuren sociaal domein in de regio gezamenlijk kennis kunnen nemen van deze eindrapportage. Het ligt namelijk voor de hand dat gemeenten breed de keuze maken voor stress sensitief werken en dat de aandacht ervoor niet beperkt blijft tot de aanpak van Huiselijk Geweld.

Trainingen
De meeste trainingen Stress Sensitief werken zijn afgerond. Bekijk het aanbod in de agenda.